(Spreuken 30: 25-26)

Mensen en dieren, soms lijken ze op elkaar. Zo wordt beweerd dat honden op hun baasje lijken. Dus als u zo’n viervoeter heeft, ga dan eens samen voor de spiegel staan… Behalve viervoeters spreken ook gevleugelde dieren tot de verbeelding. Vogels kijken is ‘in’. Denk hierbij aan de vele amateurs die we met hun kijkers, statieven en telelenzen langs de Lekdijk of bij de Eendenkooi zien staan. Zelf ben ik geen kenner, maar wel een liefhebber van roofvogels. De houding t.o.v. deze dieren is in de Bijbel niet onverdeeld positief. Zo staat er in Leviticus 11: 13-14 (HSV) te lezen: “En van deze vogelsoorten moet u een afschuw hebben; ze mogen niet gegeten worden, ze zijn iets afschuwelijks: de arend, de lammergier, de monniksgier, de buizerd, elk soort kiekendief”. Nu juist een rijtje wat ik persoonlijk erg boeiend vind… We moeten dat trouwens wel zien in het kader van de Oudtestamentische spijswetten: omdat het aaseters zijn, worden deze dieren onrein verklaard. Ze mochten niet geconsumeerd worden. Gelukkig verandert er hier iets in omdat Petrus ook deze vogels in het linnen laken ziet zitten (Han. 10: 12). Toch zie ik roofvogel nog niet zo snel op mijn menu staan. Ik zie ze veel liever vliegen!

En hoewel de arend ook als beeld gebruikt wordt voor een aansnellend vijandig volk (Deut. 28: 49), komen we deze vogel in de Bijbel niet alleen als afschuwwekkend tegen. Nee, een paar hoofdstukken verderop wordt diezelfde arend juist gebruikt als beeld van het unieke, zorgende en leidende handelen van God zelf: “Zoals een arend zijn nest opwekt, boven zijn jongen zweeft, zijn vleugels uitspreidt, ze pakt en ze draagt op zijn vlerken, zo heeft alleen de HEERE hem geleid, er was geen vreemde god bij hem.” (Deut. 32: 11-12). Er zitten gewoon meerdere kanten aan zo’n arend. Het blijft een roofdier, maar zijn machtige vlucht is indrukwekkend om te zien, en de zorg voor zijn jongen zelfs inspirerend. Daarnaast beschikt hij over een zeer krachtig paar ogen, die alles ver onder hem toch heel scherp in beeld brengen. Een aantal van die eigenschappen vinden we terug bij de apostel, die in de kerkelijke traditie als arend wordt afgebeeld. Het is Johannes, de langstlevende ooggetuige van Jezus. Hij bekijkt de dingen meer op afstand: zijn evangelie is het laatste en hij zweeft meer boven de dingen, op een hoger, abstracter niveau. Je mag het ook wel zo formuleren: zijn evangelie neemt een hoge vlucht.

Maar nu de vraag waar het om gaat: op welk dier lijkt u? Kinderen moeten soms een dier tekenen tijdens een beroepskeuzetest, en ook teambuidingsbijeenkomsten werken er mee. Op welk dier lijk jij? Blijkbaar zegt het antwoord op die vraag iets of veel over ons wezen en handelen. Daarom is het misschien wel zinvol om die vraag ook eens als gelovige aan onszelf te stellen. Waarschijnlijk willen we allemaal op een arend lijken en niet op een hond. Maar wat is de realiteit? Als we nu eens niet een gewenst antwoord invullen maar dat wat overeenkomt met de werkelijkheid, wat wordt het dan voor beest, en wat zegt dat over je geloof? Misschien een troost: je hoeft niet meteen groot, sterk en indrukwekkend te zijn, en je geloofsleven hoeft ook niet persé een grote vlucht te nemen om toch van betekenis te kunnen zijn. Kijk maar eens naar die kleine diertjes die opgesomd worden in de tekst boven deze meditatie. Wat stelt zo’n klein miertje nu helemaal voor? Maar vooruitziend zijn ze wel, en bouwen doen ze als geen ander. Wat we ervan kunnen leren is dat hun kracht vooral in samenwerking ligt! En de genoemde klipdassen, die bouwen hun huis blijkbaar in de rots! Heeft een heel wijs iemand daar ook niet iets over gezegd? Ja, het was Jezus, die sprak over een verstandig man die zijn huis op de rots gebouwd heeft (Matth. 7: 24). Blijkbaar is het nog niet zo verkeerd om eens in de spiegel van de natuur te kijken en na te gaan hoe bepaalde dieren het aanpakken Ik wens u veel kijkplezier!
 

Ds. B.F. (Bas) Bakelaar
september 2021